Op 4 juni 2014 heb ik, op uitnodiging van Mattie Pieterse cardioloog van Stichting Cardiologie Amsterdam, een lezing bijgewoond over het het Vrouwenhart.
De lezing werd gegeven door cardiologe Janneke Wittekoek.
Tijdens deze lezing werd onder de aandacht gebracht dat er weldegelijk verschil is in de uiting van pathologie van hartziekten bij vrouwen ten opzichte van mannen.
Voor cardiovasculaire (bloedvaten betreffende het hart) man-vrouw verschillen komt steeds meer bewijs. Vrouwen hebben meer lichamelijke beperkingen en symptomen (ziekteverschijnselen) dan mannen. Bij vrouwen wordt bij coronair angiografie (hartcatheterisatie) minder vaak obstructief coronairlijden (vernauwing van de kransslagaders)gezien dan bij mannen.
Dit geldt voor het gehele spectrum van acute coronaire syndromen.
Bij vrouwen jonger dan 65 jaar, met pijn op de borst, wordt bij een inspanningsonderzoek soms wel ischaemie (te weinig bloedtoevoer)aangetoond maar bij aanvullend angiografisch onderzoek wordt minder vaak obstructief coronairlijden aangetoond.
Daarbij wordt obstructief coronairlijden vooral gezien bij vrouwen op oudere leeftijd terwijl dit bij mannen in alle leeftijdscategorieën wordt waargenomen.
Pijn op de borst bij vrouwen
De klachten van pijn op de borst worden veroorzaakt door pathologie in het microcvasculaire (de kleine bloedvaten) vaatbed rond het hart, er is weldegelijk cardiale pathologie (hartklachten) aanwezig. Deze komt alleen niet aan het licht bij verrichten van angiografisch onderzoek.
Helaas worden deze groep vrouwen na onderzoek terug verwezen naar de huisarts, ze blijven klachten houden van pijn op de borst welke vaak ten onrechte geduid worden als zijnde klachten betreffende de overgang.
Wat belangrijk is om te vermelden is dat het klachtenpatroon van angina pectoris (pijn op de borst) bij vrouwen anders kan zijn dan mij mannen.
De klassieke drukkende pijn op de borst bij inspanning hoor je bij vrouwen minder vaak. Meestal treden de klachten juist niet op bij inspanning maar daarna.
Een bandgevoel of harnas gevoel, pijn tussen de schouderbladen, pijn in de maagstreek en extreme vermoeidheid zijn veel gehoorde klachten.
Het niet behandelen van microvasculaire pathologie geeft een 7 keer hogere kans op obstructief vaatlijden met een hartinfarct als gevolg.
Vrouwen die dus al langere tijd met vage klachten rondlopen en uiteindelijk een hartinfarct krijgen hebben een slechtere prognose dan mannen van dezelfde leeftijd die ook een hartinfarct hebben doorgemaakt.
Het vroeg opsporen van atherosclerose en daaropvolgende preventieve behandeling is daarom van groot belang.
Wat is de reden dat bij vrouwen atherosclerose niet gevonden wordt bij aanvullend onderzoek?
Bij mannen is er fokaal in de kransslagaderen een atherosclerotische haard aanwezig; een lokale obstructie wordt zichtbaar bij angiografie.
Bij vrouwen echter is er een gegeneraliseerde atherosclerose van het microvasculaire systeem; de atherosclerose is geleidelijk verdeeld in het microvasculaire systeem rond het hart, wat uiteindelijk in een later stadium obstructie geeft van de kransslagaders.
Wat maakt dat de vrouw rond de menopauze toenemende kans krijgt op angineuze klachten?
Tijdens de overgang / menopauze vermindert het oestrogeengehalte in het bloed. In het endotheel (binnenbekleding) van de bloedvaten en dus ook het microvasculaire systeem rond het hart zitten oestrogeenreceptoren die de bloedvaten beschermen tegen atherosclerose.
Met andere woorden: de beschermende factor voor het tegengaan van atherosclerose verdwijnt en maakt het vrouwenhart kwetsbaarder voor obstructief vaatlijden en dus hartinfarcten.
Daarnaast hebben oestrogenen een vaatverwijdend effect.
Vrouw specifieke risicofactoren voor hart en vaatziekten:
Zwangerschapshypertensie, Pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging), Zwangerschapsdiabetes
Hormonale afwijkingen: te weten:
- menstruatiecyclusstoornissen
- vervroegde menopauze
- poly cysteus ovarieel syndroom
- hysterectomie en ovariectomie onder de 50 jaar
(verwijdering van baarmoeder en eierstokken)
Behandeling op maat gemaakt binnen de TCG
Binnen de Traditionele Chinese Geneeswijze is er geen standaard behandeling voor een bepaalde klacht of aandoening. Bij iedereen uit zich een ziekte of aandoening weer op een ander manier. De mens met zijn klacht wordt als uniek beschouwd en krijgt een behandeling op maat met acupunctuur en/of aanvullende TCG technieken.
Binnen de Westerse geneeskunst lijkt dit, na deze lezing gevolgd te hebben, ook zijn intrede te doen. Wellicht zijn er meer verschillen tussen mannen en vrouwen in de uiting van pathologie bij andere ziektebeelden? Er is nog veel te onderzoeken denk ik.
